ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ ALACAKLARI

            İş Kanunun 47’nci maddesi uyarınca “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.” Şeklinde düzenlenmiştir.

UBGT günleri ise kısaca; 28 Ekim, 1 Ocak yılbaşı, 1 Mayıs İşçi Bayramı, 15 Temmuz, 23 Nisan Çocuk Bayramı, 19 Mayıs, 30 Ağustos Zafer Bayramı, Ramazan Bayramı ve Kurban bayramı olmak üzere 9 tane UBGT günleri vardır.

UBGT çalışmaları toplu iş sözleşmeleri ile veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılmış ise işçi, işveren talep ettiğinde bu tatil günlerinde çalışmak zorundadır. Fakat bu sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu tatil günlerinde işveren işçisinin çalışmasını arzu ediyorsa bunun için işçinin onayı gerekmektedir.

          Öte yandan Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, genel tatil ücretine hak kazanabilmek için tatil gününde işçinin 15 dakika dahi çalışmış olması durumunda bu ücret işverence ödenmelidir.

UBGT Alacaklarında Esas Alınacak Ücret ve Faiz

Genel tatil ücretinin hesaplanmasında İşK. Md. 32 anlamında ödenen asıl ücret esas alınır. Yani işçinin çıplak ücreti dikkate alınacaktır. Bu demektir ki yol, yemek yardımı gibi sosyal yardımlar ücrete eklenmez. Genel tatil ücreti alacağında uygulanan faiz ise; fiilen mevduata uygulanan en yüksek faiz oranları uygulanmaktadır. Faiz başlangıcı için de bildiğiniz üzere işverenin temerrüde düşürüldüğü zamandır. O da ya ihtarname çekerek ya da arabuluculuk anlaşmama son tutanağını ile işvereni temerrüde düşürebilirsiniz. Yargıtay yeni içtihadıdır. Bu yüzden işçi vekili olarak sizin talep etmeniz gerekir yoksa hâkim re ’sen karar vermez. Söz gelimi UBGT ücreti alacaklarına fiilen mevduata uygulanan en yüksek faizin arabuluculuk anlaşmama son tutanağından itibaren uygulanmasına demeniz yeterli olacaktır.

UBGT Alacaklarında İspat Külfeti

Bu alacak bakımından Yargıtay’ın kökleşmiş kararlarına göre çalıştığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla mükelleftir. İşçi “işyeri kayıtlarına, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgelere, işyeri iç yazışmalarına ya da tanık deliline” başvurabilir. Söz gelimi işveren Whatsapp grubuna Pazar günü de mesai edeceğiz herkes gelecek diye mesaj atmışsa veyahut direk işçinin mailine yollamıştır işte bu hafta Pazar günü çalışacak arkadaşların isimleri şeklindeki yazışmaları delil olarak kullanabilirsiniz. Bunlar elinizde yoksa tanık deliline başvuracaksınız. Ancak orada da şöyle bir durum var “hafta tatili günlerindeki çalışmalarının tanık beyanları ile ispatlanması halinde hakkaniyet indirimi (takdiri indirim) yapılmalıdır. Ancak yazılı delil ile ispatlanmışsa hakkaniyet indirimi yapılmayacaktır.”

Son olarak da genel tatil çalışması karşılığında serbest zaman kullandırılamaz. Genel tatil çalışmasının karşılığı ücret ödenmesi zorunludur. Ve bu genel tatil ücretinin asıl ücrete dâhil olduğu yönündeki hükümler Yargıtay’a göre geçersizdir. Ayrıca genel tatil ücretinden birtakım yasal kesintiler yapılır; gelir vergisi, damga vergisi, sigorta primi ve işsizlik sigortası primi düşülmektedir.

UBGT İle İlgili Yargıtay Kararları

            Genel tatil ücretine hak kazanabilmek için tatil gününde 1 saat çalışmış olmak yeterlidir. Toplanan delillerden ‘‘genel tatil günü kaç saat çalışıldığının bir önemi olmayıp, bir genel tatil gününde günlük 7,5 saatten az çalışılması halinde dahi 1 kat yevmiye daha verilmelidir. (Y9HD. 2017/27071 E. 2020/20070 K.)

            Genel tatil günün de 7,5 saatten fazla çalışma yapılmış olsa dahi hesaplama 7,5 saatlik ücreti nazara alınarak yapılmalıdır. ( Y9HD. 2016/34665 E. 2020/19098 K.)

            UBGT günlerinde yapılan çalışmaların aylık ücrete dahil olduğu yolundaki sözleşme maddesi geçersizdir. (Y9HD. 2018/2411 E. 2018/6965 K.)

            Faiz başlangıç başvuru konusu uyuşmazlığın “arabuluculuk faaliyeti sonunda arabuluculuk son tutanağının düzenlendiği tarih itibariyle temerrüdün gerçekleştiği, arabulucuya başvuran tarafça açılacak dava sonucunda hüküm altına alınan (kıdem tazminatı dışındaki) alacaklara arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz uygulanabileceği” şeklindedir. (Y9HD. 2022/3222 E. 2022/3813 K.)

            UBGT günlerindeki çalışmalarının tanık beyanları ile ispatlanması halinde hakkaniyet indirimi (takdiri indirim) yapılmalıdır. (Y9HD. 2021/11746 E. 2021/16001 K.)